Langdurig reizen met kinderen blijkt op dit moment niet altijd mogelijk binnen de kaders van de Leerplichtwet. Er bestaan echter wel veel uitzonderingen op de regel, zo hebben we ervaren in onze omgeving. Schijnbaar wordt dit per gemeente geregeld en is er geen landelijk beleid. Hieronder onze ervaringen, keuzes en voorbereidingen voor een wereldreis van bijna 6 maanden met onze pubers van 14 en 16 jaar.

De leerplichtwet

Wat houdt nu precies de leerplichtwet in? Deze wet uit 1969 (!) vloeit voort uit maatregelen die in het begin van de tweede helft van de 19e eeuw zijn genomen om kinderarbeid te bestrijden. De nadruk van de Leerplichtwet is daarna nog sterker komen te liggen op de verplichting de school van inschrijving geregeld te bezoeken. Dat laatste vormt een probleem tijdens het maken van een wereldreis. Veranderende behoeftes vanaf 1969 als meer van de wereld willen zien en mogelijkheden binnen het digitale tijdperk om op afstand betrokken te blijven zijn waarschijnlijk ook de reden dat er in 2016 een internetconsultatie is uitgevoerd waarin ook ouders die langdurig willen reizen dit binnen de kaders van de leerplichtwet kunnen doen. Wij hebben zelf dan ook geprobeerd zoveel mogelijk te handelen in de geest van deze internetconsultatie: niet langer dan een half jaar, met toestemming van beide scholen, ingeschreven blijven op de scholen en zodanig invulling te geven aan de lestijd dat onze kinderen in staat zullen zijn hun schoolloopbaan na terugkomst onvertraagd voort te zetten.

Uitschrijven uit BRP of niet?

Veel verzoeken tot ontheffing van de schoolplicht, ook de verzoeken gesteund door de school, worden dus door de leerplichtambtenaar afgewezen. Dat was ook bij ons het geval. Zowel de scholen als de leerplichtambtenaar (lpa) vonden het een fantastisch plan maar een officieel akkoord kon niet gegeven worden. Wel kregen we van de lpa de tip om ons uit te schrijven uit Nederland.  Wij wilden hier niet over liegen en dus  was dat voor ons geen optie. We gaan immers niet langer weg dan 5,5 maand en uitschrijven als ingezetene uit de Basisregistratie Personen (BRP) is verplicht als je in een jaar tijd langer dan 8 maanden in het buitenland verblijft.  Wij wilden  ook  niet dat onze kinderen daarover moesten liegen en bovendien was ook het sabbatical verlof van Ester gelimiteerd tot  6 maanden. Voor ons was het dus een bewuste keus om toch op reis te gaan wetende dat we na de reis voor de rechter moesten verschijnen.

Wereldschool een optie?

We hebben nog even overwogen om te kiezen voor de Wereldschool maar ook deze valt, ondanks de erkenningen, niet direct onder de definitie van school in de zin van de Leerplichtwet. In o.a. de regio Rivierenland wordt hier wel een uitzondering op gemaakt. De feitelijke situatie is nu zo, dat het van de leerplichtambtenaar in de woongemeente afhankelijk is of een inschrijving op de Wereldschool wordt geaccepteerd als een voldoende basis om te voldoen aan de leerplicht.

Onze voorbereidingen

Omdat we het heel belangrijk vonden dat de kinderen geen achterstand op liepen, hebben zij tijdens de reis  actief middels het leerlingvolgsysteem les van Ester gekregen, om goed aan te kunnen sluiten op de lesstof. We hebben zorgvuldig voorbereidingen getroffen om het onderwijs zo goed mogelijk te laten doorlopen.  Er is o.a. regelmatig contact geweest met de mentoren van beide scholen, alle boeken zijn vooraf ingescand en zijn eerder geleverd, we hebben overal gezorgd voor internet, de lpa regelmatig op de hoogte gehouden, een rustig reistempo aangehouden met af en toe een langere pauze op een plaats, in Australië gereisd met een camper etc. Wij zijn uiteindelijk blij dat de kinderen met lesmateriaal van hun eigen school hebben gewerkt zodat het makkelijker was om weer in te stromen.

De scholen hadden ook geen moeite met de wereldreis en gaven beide aan dat het een unieke kans was waar de kinderen veel van kunnen leren.  Wij zijn ervan overtuigd dat onze kinderen middels deze reis breder ontwikkeld zijn door eens een tijdje in een andere cultuur door te brengen en ook  letterlijk  over de grenzen heen te kijken. Onttrekking aan de leerplicht is in elk geval nooit de intentie geweest. Daarvoor zijn wij teveel overtuigd van het nut van een goede opleiding. Met deze alternatieve invulling van het onderwijs tijdens onze reis hebben wij geprobeerd zo goed mogelijk te voldoen aan de ontwikkeling van onze kinderen.

Na de reis

Nadat wij terugkwamen van de reis hebben we (nogmaals) de leerplichtambtenaar gemeld dat we weer in Nederland waren en daarna ontvingen wij een oproep van haar om alles toe te lichten.  We hebben een gesprek met haar gehad en  een document gemaakt met daarin ons standpunt helder verwoord en dat is uiteindelijk met een aantal aanvullingen en handtekeningen naar de kantonrechter gestuurd. Voor ons was het een verrassing dat wij de keuze hadden om een van ons tweeën te laten vervolgen maar  we  waren daar wel blij om. Uiteindelijk hebben wij ervoor gekozen om Manuel te laten  vervolgen.  Dat was 5 maanden na terugkomst dan ook het geval. Samen zijn we naar ‘s-Hertogenbosch gegaan om daar het verhaal nog eens persoonlijk toe te lichten. Dat hoeft overigens niet maar wij  dachten  dat het goed  zou zijn als  zowel de rechter als de Officier van Justitie konden zien wie wij waren. Dankzij een vriendelijke parketwachter mochten we uiteindelijk toch samen gehoord worden want officieel mag alleen degene die opgeroepen is het woord doen. Dat wisten wij niet, daar kwamen we pas achter toen we daar aankwamen…

Na een aantal vragen over hoe er les is gegeven, waarom we ervoor gekozen hebben om toch te gaan ondanks het feit dat we geen toestemming hadden en geen bezwaar hadden gemaakt tegen de eerste uitspraak van de lpa (dan kom je in een bestuursrechtelijk traject maar daar is eigenlijk ook geen kans om alsnog toestemming te krijgen als je niet voldoet aan gewichtige omstandigheden) en na het beantwoorden van de vraag van de Officier van Justitie of we van plan waren om dit nog eens te doen, kregen we te horen dat we (maar) een boete van 1000 euro zouden moeten betalen en hebben zelfs geen voorwaardelijke straf kregen! De maximale geldboete voor het ontduiken van de leerplichtwet bedraagt op dit moment (mei 2019) rond de 3700 euro.

Wij zijn ontzettend blij dat het zo afgelopen is en dat eerlijkheid dus toch loont! Sowieso hebben we een ervaring met ons gezin achter de rug die niemand ons meer afneemt maar we zijn ook blij dat we gewoon ons hart hebben kunnen volgen door eerlijk aan te geven dat we toch zouden gaan.  Wellicht  dat als iedereen het op deze manier zou doen,  de noodzaak tot verandering van deze oude wet duidelijk wordt en kunnen gezinnen in de toekomst met een gerust hart de wereld ontdekken!